چگونه می شود دائما از زرشک به عنوان یگانه محصول جهانی، استراتژیک و راهبردی خراسان جنوبی سخن گفت، اما حتی برای بسته بندی آن که اولین گام فروش محصول آن هم به صورت خام است، حتی یک کارتن در سطح استان وجود نداشته باشد که کشاورز مجبور نباشد آن را با هزینه های گزاف از سایر استانها تامین کند؟ آیا این جفا در حق زرشک و یک درد برای زرشک کار نیست؟

تولید زرشک برای کشاورزان مقرون به صرفه نیست

یعقوب زاده مسئول شرکت تعاونی تولیدی یاقوت سرخ محمدآباد علم شهرستان قاین، در گفتگو با خبرنگار خاورستان، اظهارکرد: بنده با ۱۰ هکتار سطح زیرکشت زرشک، هم کشاورز و کشاورز زاده ام، هم شرکت تعاونی تولیدی دارم و هم در کار فرآوری و خرید و فروش زرشک فعالیت می کنم.

وی افزود: اکنون که قرار است جشنواره زرشک برگزار شود، همه کشاورزان این روستا از فروش زرشک تازه خود دست نگه داشته و منتظر مانده اند تا ببینند که بعد از برگزاری جشنواره، قیمت زرشک چه تغییری خواهد کرد.

او بیان کرد: هم اکنون تعاون روستایی قیمت هر کیلو زرشک شاخه ای تازه را ۱۳-۱۵ هزار تومان اعلام کرده که از نظر کشاورزان این قیمت مقرون به صرفه نیست و قطعا با این قیمت ها، کسی محصول زرشکش را تحویل نخواهد داد.

این کشاورز با اشاره با افزایش سرسام آور هزینه های تولید از جمله تهیه کود و سم و هزینه های کارگری، گفت: تورمی که طی چند سال اخیر اتفاق افتاده، باعث شده تا اکنون برداشت زرشک کشاورزان مقرون به صرفه نباشد.

یعقوب زاده با اشاره به اینکه تقریبا هزینه های کارگری از سال ۱۳۹۷ از ۵۰ هزار تومان مزد یک روز، اکنون به ۲۵۰-۳۰۰ هزار تومان رسیده است، بیان کرد: یک کارگر خانم در یک روز کاری، نهایتا می تواند ۳۰-۴۰ کیلو زرشک را دستچین کند که با مزد روزی ۲۵۰ هزار تومان و همچنین هزینه خورد و خوراک، فقط هزینه برداشت هر کیلو زرشک ۱۰ هزار تومان تمام می شود. اما با توجه به اینکه برای تولید این محصول هزینه های دیگری مثل آبیاری، کولش، کود دهی، سم پاشی، نگهداری و … هم وجود دارد، برداشت زرشک واقعا مقرون به صرفه نخواهد بود.

وی در تبیین بیشتر این موضوع افزود:  بنده در سال ۱۳۹۷ یک تن زرشک را به ارزش ۷۵ میلیون تومان فروخته ام که با این پول می توانستم دو واحد آپارتمان از طرح مسکن هزار واحدی قاین را بخرم، اما اکنون در حالی که قیمت هر واحد از این آپارتمان ها ۶۰۰ میلیون تومان است، قیمت محصول زرشک بنده نهایتا ۱۰۰ میلیون تومان خواهد بود. بنابراین باید حداقل ۵ تن زرشک بفروشم تا بتوانم تنها یک واحد از این آپارتمان ها را بخرم.

خرید انار و انگور در کارخانه زرشک قاین

این کشاورز تصریح کرد: متاسفانه نمره جهاد کشاورزی قاین از نظر قیمت گذاری و توجه به محصول زرشک در بحث حمایت از کارگاه های روستا، فرآوری زرشک و … زیر صفر است.

وی یادآور شد: در چند سال قبل یک کارخانه مخصوص محصول زرشک در قاین ایجاد شد که فقط در اول فصل برداشت زرشک ممکن است ۵۰ تن از این محصول را بخرد و دیگر تمام! بعد هم دیگر خبری از زرشک در این کارخانه نیست و فعالیتش به خرید انار فردوس و انگور فلان جا ختم می شود، در حالی که این کارخانه مال قاینات و تسهیلات و خدمات آن متعلق به شهرستان است.

یعقوب زاده افزود: متاسفانه هم اکنون زرشک پس از تالار شدن، فقط به صورت خام؛ آن هم در کارتن های استوک که از خارج کشور می آید، بسته بندی می شود.

نبود حتی یک دانه کارتن برای بسته بندی زرشک

مسئول شرکت تعاونی تولیدی یاقوت سرخ محمدآباد علم تاکید کرد: بنده هم تولیدکننده زرشک هستم و هم سردخانه و کارگاه زرشک پاک کنی و بسته بندی دارم و به جرأت می گویم که حتی یک دانه کارتن هم برای بسته بندی زرشک در شهرستان قاین وجود نداردو برای بسته بندی این محصول مجبوریم که کارتن مورد نیاز را از تبریز و با قیمت هر دانه ۲۵ هزار تومان بخریم.

وی با اشاره به اینکه خوشبختانه همه مردم روستا و البته مسئولان شهرستان برای برگزاری جشنواره پای کار بودند، گفت: اما اگر قرار باشد که فقط یک جشنواره صرف برگزار شود و بعد از آن برنامه و پیگیری وجود نداشته باشد، این جشنواره بازدهی لازم را نخواهد داشت. مثل همان کارخانه زرشکی که با هزینه زیاد و به نام زرشک و برای حمایت از کشاورزان ایجاد شد اما اکنون به جای زرشک، محصولات دیگری در آن مورد استفاده قرار می گیرد.

یعقوب زاده ادامه داد: هر چه که بازار زرشک تر کم تر باشد، بازار زرشک خشک هم به ضرر کشاورز خواهد بود، چرا که همه کشاورزان مجبورند زرشک را تالار کنند که در این صورت حجم عرضه زیاد و تقاضا کم می شود. در حالی که مثلا در شهریور و مهرماه که زرشک خشک کمتر است، قیمت آن حدود دو برابر می شود.او بیان کرد: اگر کارخانه زرشک بتواند در اول فصل برداشت، یک سوم زرشک منطقه را جمع آوری کند، زرشک خشک هم گران تر می شود، اما متاسفانه این کار صورت نمی گیرد.

دریغ از یک سردخانه

این کشاورز با اشاره به اینکه یکی از مشکلات کشاورزان روستای محمد آباد علم به عنوان یکی از بزرگترین روستاهای تولید کننده زرشک قاینات، نبود سردخانه است، افزود: در زمان شیوع بیماری کرونا که بازارها تعطیل شد و زرشک ها روی تالار ماند و خراب شد، اما دریغ از یک سردخانه!

یعقوب زاده تاکید کرد: ایجاد یک سردخانه ۱۰۰-۲۰۰ تنی در این روستا واقعا ضروری است، چرا که با وجود یک سردخانه، کشاورز هیچ دغدغه ای برای محصول خود ندارد، اما در نبود آن باید نگران کرم خوردگی محصولش باشد.

وی ادامه داد: در شهرستان قاین هم یک سردخانه وجود دارد که خودم بارها ماشین کرایه کرده و زرشک را برای نگهداری به این سردخانه برده ام، اما متاسفانه همیشه ظرفیت آن پر بوده است. در بازار کرونایی و نبود سردخانه در روستا و پر بودن ظرفیت سردخانه قاین، محصول زرشک ارسالی ام به مشهد برگشت خورد و  بعد از آن هم ۲ تن محصول زرشکم سیاه و ضرر هنگفتی نصیبم شد.

لزوم حمایت از کارگاه های کوچک روستایی

مسئول شرکت تعاونی تولیدی یاقوت سرخ محمدآباد علم با اشاره به اینکه یکی از مشکلات بنده به عنوان کسی که هم تولید کننده است و هم خرید و فروش زرشک انجام می دهد، نبود سرمایه مالی است، گفت: اگر بجای چندین میلیارد تومان هزینه ای که برای ایجاد کارخانه زرشک در شهرک صنعتی قاین انجام شد و بازدهی خاصی هم نداشت، از همین کارگاه های کوچک روستایی حمایت مالی می شد، بسیار بهتر و همه راضی تر بودند.

کلافگی کشاورزان از روند سخت مجوز بارگاه بهداشتیاو با اشاره به اینکه ممکن است کشاورزی که سالی ۱۰-۱۵ تن زرشک دارد، اما بارگاه زرشک خشک کنی نداشته باشد، گفت: متاسفانه دریافت مجوز ایجاد بارگاه بهداشتی زرشک آنقدر سخت و کاغذ بازی دارد که تقریبا همه کشاورزان در نیمه راه پشیمان می شوند. بطوری که از جمعیت ۵۰۰-۶۰۰ خانواری روستای محمدآباد علم؛ شاید تنها حدود ۱۰ نفر موفق به دریافت مجوز و ساخت بارگاه بهداشتی زرشک و استفاده از تسهیلات ارزان قیمت شده باشند.یعقوب زاده تصریح کرد: امروز باید تنها دغدغه کشاورز موضوع تولید باشد، نه اینکه همچنان دغدغه فروش داشته باشد. اکنون هم مردم به برگزاری جشنواره ملی زرشک امیدوارند و منتظر خبرهای خوب بعد از این جشنواره هستند.

تنها عایدی جشنواره ملی زرشک بازتاب رسانه ای نباشد

وی تاکید کرد: جشنواره ملی زرشک هم باید طوری اجرا شود که تنها عایدی آن فقط بازتاب رسانه ای و ایجاد زحمت برای مردم و کشاورزان نباشد، بلکه با پیگیری مسئولان و فراهم کردن بازارهای صادراتی، اتفاقات خوبی در حوزه زرشک رقم بخورد، مثل جشنواره ملی زعفران که در چند سال قبل برگزار و زعفران را جهانی کرد.

جفا در حق زرشک و زرشک کار

در این سوز سرد سرمای پاییزی، زرشک کاران خراسان جنوبی هم دلشان به برگزاری این جشنواره و خروجی های آن گرم است، اما آنها معتقدند که جشنواره زرشک نمی تواند همه مشکلاتشان از جمله مشکلاتی را که به دلیل قوانین سخت و بی توجهی مسئولان داخلی خودشان ایجاد شده، حل کند.

شاید جشنواره ملی زرشک بتواند امکان سرمایه گذاری در حوزه فرآوری و صادرات محصول را فراهم کند، اما قطعا حمایت از کشاورز با کاهش هزینه های تولید، تسهیل در ارائه مجوز برای ساخت بارگاه های بهداشتی، ایجاد سردخانه نگهداری و … نیازی به برگزاری جشنواره ندارد.

چگونه می شود دائما از زرشک به عنوان یگانه محصول جهانی، استراتژیک و راهبردی خراسان جنوبی سخن گفت، اما حتی برای بسته بندی آن که اولین گام فروش محصول آن هم به صورت خام است، حتی یک کارتن در سطح استان وجود نداشته باشد که کشاورز مجبور باشد آن را با هزینه های گزاف از سایر استانها تامین کند؟ آیا این جفا در حق زرشک و یک درد برای زرشک کار نیست؟

امید است که با برگزاری جشنواره ملی زرشک، مسئولان هم به خود آیند و در تامین حداقل امکانات و نیازهای اولیه زرشک کاران از جمله کارتن و بارگاه و سردخانه، اهتمام بیشتری داشته باشند.